Phố cổ Đồng Văn – Phố cổ trên nền di sản
Với những ngôi nhà hàng trăm năm tuổi được pha trộn bởi những phong cách kiến trúc cả Việt – Pháp và vùng Hoa Nam (Trung Quốc). Nhưng điều đặc biệt hơn, thị trấn này nằm ngay trên nền một di sản địa chất, nơi ghi dấu một trong năm sự kiện hủy diệt hàng loạt của thế giới sinh vật.
Khu phố cổ nằm ở trung tâm thị trấn Đồng Văn, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Phố cổ Đồng Văn nằm trên cao nguyên đá Đồng Văn có độ cao 1.000 – 1.600m, cách trung tâm thành phố Hà Giang khoảng 140km về phía Bắc, giữa thung lũng, bốn bề núi đá bao bọc, trước kia thuộc tổng Đông Quan, châu Nguyên Bình, phủ Tương Yên, sau thuộc châu Bảo Lạc. Cuối thế kỷ XIX, Pháp chiếm đóng Hà Giang, tách Đồng Văn ra khỏi Bảo Lạc, năm 1962, Đồng Văn tách làm ba huyện: Đồng Văn, Yên Minh và Mèo Vạc. Phổ cổ Đồng Văn được hình thành trong nhiều năm từ cuối thế kỷ XIX đến những năm nửa đầu thể kỷ XX. Năm 1887, thực dân Pháp sau khi hoàn thành việc xâm chiếm Hà Giang, nhận thấy Đồng Văn có địa thế trọng yếu, gần biên giới Việt – Trung, đã chọn nơi đây để xây dựng lị sở, đồn bốt, chợ búa, nhà cửa phục vụ công việc cai quản vùng đất này. Họ đã thuê thợ từ Tứ Xuyên (Trung Quốc) sang xây dựng. Với kinh nghiệm, tay nghề cao, họ đã sử dụng kỹ thuật tạc đẽo đá điêu luyện, biến những tảng đá xanh ở Cao nguyên đá Đồng Văn trở thành những viên gạch đá khổng lồ để xây dựng chợ Đồng Văn; tạo ra những tảng kê chân cột với nhiều loại hình dạng, kích cỡ và trang trí các hoa văn tinh xảo với nhiều mô típ khác nhau đã làm cho công trình vừa cổ kính vừa có nét mềm mại.
Phố cổ Đồng Văn đã tồn tại hàng trăm năm.
Khu phố cổ Đồng Văn mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống của cư dân bản địa kết hợp với lối kiến trúc của người Hoa Nam (Trung Quốc). Kiến trúc và màu sắc của các ngôi nhà trong khu phố cổ độc đáo với đặc trưng nhà hai tầng thấp, gồm tầng gác và tầng trệt với tông màu xám chủ đạo, nhà phổ biến ba gian. Móng và nền nhà làm bằng đá xanh và đất nện; sàn tầng hai bằng gỗ, cách nền khoảng 2,2m; tường trình đất – loại tường được đắp thủ công bằng đất sét và được lèn bằng phẳng, chắc chắn, cũng có một số ngôi nhà xây bằng tường gạch dày tới 0,50m – 0,60m; khung nhà gồm kèo, cột bằng gỗ nghiến hoặc thông đá, không có mộng thắt, trạm trổ cầu kỳ. Nhà hai mái, dưới mái có hai hàng cột tròn, hai xà ngang, hai vì kèo; mái lợp ngói âm dương – loại ngói đặc trưng của những ngôi nhà vùng biên giới phía Bắc. Riêng khu vực chợ Đồng Văn, còn có nhiều ngôi nhà cổ kiểu kiến trúc nhà ống để tận dụng mặt tiền giống như phố cổ Hà Nội.
Một quán cà phê với kiến trúc cổ xưa đặc trưng ở phố cổ Đồng Văn.
Phố cổ Đồng Văn có khoảng 40 ngôi nhà cổ xếp vào nhau thành hai dãy dưới chân núi đá, trong đó hơn 20 ngôi nhà có niên đại trên dưới 100 năm. Một số ngôi nhà cổ nhất gồm: nhà ông Lương Triệu Hội (đời thứ 6 của dòng họ), được xây dựng khoảng năm 1890, v.v. Khi mới hình thành, phố cổ chỉ là nơi sinh sống của một số hộ người Tày, Hoa, Mông, về sau có thêm nhiều người thuộc các dân tộc khác như Kinh, Dao, Nùng, v.v. từ các nơi khác về đây xây nhà, lập nghiệp tạo nên nét văn hóa đa dạng cho khu Phố cổ Đồng Văn.
Cùng với phố cổ là khu chợ Đồng Văn, nằm đối diện, gồm 3 dãy nhà, mang đậm nét đặc trưng với tường bằng đá, hàng cột lớn, nhà xây một tầng thấp xếp hình chữ U, mái lợp ngói trên những kết cấu kèo cột bằng gỗ. Năm 1923 khu chợ Đồng Văn bị cháy, người Pháp đã cho xây dựng lại. Ngoài mua bán, trao đổi hàng hóa, chợ còn là nơi vui chơi, gặp gỡ, giao lưu văn hóa, bày tỏ tình cảm, thưởng thức ẩm thực đặc trưng của người Mông. Phố cổ Đồng Văn là một trong những điểm du lịch hấp dẫn. Đến với phố cổ Đồng Văn, du khách sẽ được thưởng thức các món ăn truyền thống như: thắng cố, rượu ngô, cháo ấu tẩu, bánh cuốn nước xương, xôi ngũ sắc, thịt trâu gác bếp, cơm lam Bắc Mê, v.v. nhằm tạo không gian văn hóa sinh động, hấp dẫn khách du lịch. Với những giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc độc đáo, năm 2009, Phố cổ Đồng Văn được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia theo Quyết định số 4195/QĐ-BVHTTDL ngày 16.11.2009.
Giang Nam
———————————
Liên hệ đặt tour và đặt vé máy bay
Trung tâm XTDL Hà Giang
Số 200 Trần Phú, TP Hà Giang
Hotline: 1900561276
Đặt vé máy bay: ubuk.com
