Đồng Văn là nơi sinh sống của nhiều dân tộc anh em với nét văn hóa truyền thống đặc sắc. Trong đó, ở Đồng Văn người Lô Lô sống chủ yếu tại xã Lũng Cú số với trên 100 hộ dân, nơi đây vẫn lưu giữ những nét văn hóa độc đáo riêng vốn có và luôn tỏa sáng cho bức tranh đa màu sắc của vùng cao nguyên địa đầu Tổ quốc.
Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô ở xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang được công nhận di sản văn hoá phi vật thể năm 2012, được đưa vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Đây là nghi lễ cổ truyền của dân tộc Lô Lô xã Lũng Cú, thường được tổ chức hàng năm vào ngày 24 và 25/7 (âm lịch) hàng năm. Đặc biệt người Lô Lô là một trong những tộc người còn sử dụng trống đồng trong sinh hoạt tín ngưỡng và nghi lễ. Lễ cúng tổ tiên của dân tộc Lô Lô có nội dung cầu xin cho con người khỏe mạnh, làm ăn chăn nuôi phát triển, cầu cho mưa thuận gió hòa…Đây là nghi lễ có tính thiêng liêng, đầy chất nghệ thuật hiện vẫn được cấp ủy ủy chính quyền và thôn Lô Lô Chải duy trì, thực hành đều đặn theo truyền thống.
Thôn Lô Lô Chải nằm dưới chân Cột cờ quốc gia Lũng Cú, đây là nơi còn lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Lô Lô trên cao nguyên đá. Thôn Lô Lô Chải có 105 hộ, với hơn 500 khẩu, trong đó chỉ có 10 hộ người Mông, còn lại là người Lô Lô. Trong 54 dân tộc anh em, Lô Lô là một trong những tộc người có số dân ít nhất Việt Nam. Thôn Lô Lô Chải chính là nơi duy nhất còn lưu giữ được đầy đủ, sống động đời sống vật chất, tinh thần của người Lô Lô ở Cao nguyên đá; từ kiến trúc nhà trình tường mái lợp ngói máng; các nghề thuyền thống như thêu, dệt thổ cẩm,… tới các lễ hội truyền thống hàng năm vẫn luôn được cấp ủy, chính quyền duy trì tổ chức thực hiện gắn với bảo tồn và phát triển du lịch.
Ngoài ra, để lưu giữ những nét văn hóa truyền thống, hàng năm cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức ngày hội văn hóa dân tộc Lô Lô, trong đó có các hoạt động đặc sắc như : thi trình diễn trang phục truyền thống dân tộc Lô Lô, thi thêu dệt thổ cẩm,.. Cùng với đó là trưng bày giới thiệu trang phục dân tộc Lô Lô và nhiều hoạt động trải nghiệm khác. Tại ngày hội du khách thập phương và nhân dân đã được trải nghiệm, hòa mình cùng các chàng trai, cô gái dân tộc Lô Lô để tham gia các hoạt động trò chơi dân gian, tham quan, trải nghiệm khám phá nét đặc sắc văn hóa của người Lô Lô.
Ngày hội văn hóa dân tộc Lô Lô xã Lúng Cú là hoạt động được tổ chức thường niên hàng năm, có ý nghĩa thiết thực, thể hiện sự quan tâm, chăm lo của cấp ủy chính quyền địa phương đến đời sống văn hóa tinh thần của bà con dân tộc Lô Lô. Đồng thời, đây cũng là dịp quảng bá, giới thiệu những nét văn hóa truyền thống và phong tục tập quán của đồng bào địa phương đến du khách trong và ngoài nước. Từ đó cụ thể hóa việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống gắn với du lịch tại địa phương./.
Thực hiện: Thiện Ngay – Đức Chung
